Laveren tussen Scylla en Charybdis, de afschrikwekkende zeemonsters uit de
Griekse mythologie. Het is de kunst die centrale bankiers in Europa en de
Verenigde Staten tot in de puntjes moeten beheersen. De afgelopen twee weken
ging het er vooral om de geldmachine draaiende te houden. Stap twee:
schuldjunkies straffen, zonder dat iedereen daar onder lijdt.

Met miljarden aan noodkredieten en een verlaging van de rente voor een
weinig gebruikt geldkraantje hebben de Amerikaanse Federal Reserve en de
Europese Centrale Bank een acute beursdepressie bezworen. Aandelenmarkten
lasten afgelopen vrijdag en maandagochtend in elk geval een adempauze in, na
de dramatische koersdalingen van de afgelopen twee weken.

Fed-voorzitter Ben Bernanke en ECB-president Jean-ClaudeTrichet zetten alles
op alles om het bancaire leensysteem draaiende te houden. Wanneer
Amerikaanse en Europese banken huiverig worden om elkaar leningen te
verstrekken, omdat ze niet weten hoeveel oninbare (Amerikaanse)
hypotheekleningen er bij collega’s in de kast liggen, is dat potentieel
schadelijk voor de economie. Het gevaar dreigt immers dat banken ook niet
meer lenen aan bedrijven en burgers die wel kredietwaardig zijn. Dan is een
recessie snel geboren.

Bernanke en Trichet hebben bewust gekozen voor vormen van krediet die ze
relatief makkelijk weer kunnen opeisen. Reden is dat ze rust willen
scheppen, zonder massa’s ‘echt’ geld beschikbaar te stellen. Als ze daarmee
te scheutig zijn, halen ze zich nieuwe problemen op de hals.

Centrale banken die de geldpersen volop laten draaien, wakkeren de
inflatie aan. Hoe meer euro’s en dollars er in de omloop komen bij een
gegeven hoeveelheid goederen en diensten, des te minder je voor een euro of
dollar kunt kopen. Ofwel: geldprijzen lopen in hoog tempo op. Dat druist in
tegen één van de hoofdtaken van de Fed en de ECB: zorgen voor een stabiele
prijsontwikkeling, zodat het vermogen van consumenten niet wordt uitgehold.

Geen officiële taak van centrale banken, maar minstens zo cruciaal is dat
beleggers niet het idee krijgen dat centrale bankiers altijd te hulp
springen als het tegen zit. Dat nodigt uit tot het nemen van extreme
risico's. Als banken, hedgefondsen en opkopers die te makkelijk van en aan
elkaar hebben geleend, niet een beetje bloeden, zetten ze binnen de korste
keren een nieuw pyramidespel op.

Bernanke en Trichet zullen niet treuren als er hier en daar nog een hedgefonds
omvalt, zolang de markt niet volledig in paniek raakt. Aandelen en
obligaties mogen best dalen, als dat maar 'ordelijk' gebeurt.

Amerikaanse beleggers houden er al rekening mee dat de Fed ook zijn
belangrijkste rentetarief inzet, de zogenoemde federal funds rate. Op
18 september neemt de Amerikaanse centrale bank een officieel rentebesluit.
Maar als de nood hoog oploopt, kan Bernanke de rente ook eerder verlagen.

Zodra de Fed-voorzitter zijn belangrijkste rentetarief omlaag duwt, zet hij de
geldkraan serieus open. Dat kan Bernanke eigenlijk alleen doen, als hij
verwacht dat tragere groei in de Verenigde Staten vanzelf al zorgt voor
minder inflatie, ofwel een beperkte stijging van de prijzen van goederen en
diensten.

Besluiten de Fed en de ECB de rente daadwerkelijk te verlagen, dan is dat geen
reden tot feest: de economische groei, waarvan beurzen het uiteindelijk
moeten hebben, is dan eveneens op z'n retour.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl